Hoe vaak je je eigen werk ook controleert, er zullen altijd fouten in staan en dingen die niet kloppen. En als er geen fouten in staan, komen dingen misschien niet over zoals je ze bedoeld had. Voor de grove fouten kun je natuurlijk een redacteur inhuren.  Echter, om een idee te krijgen hoe het boek ontvangen zal worden, heb ik een beta-proces. In deze blog licht ik toe hoe dat proces eruit ziet.

Wat is een beta-lezer?

Een beta-lezer is iemand die een verhaal leest voordat het gepubliceerd wordt als boek, om een eerste mening te geven en te kijken of er dingen niet kloppen in het verhaal. Het gaat hierbij heel bewust niet om taalfouten, maar echt om het plot en het verhaal. De beta-fase komt in de ideale situatie voor de redactiefase, want het is zonde als een redacteur alle tekstuele fouten heeft verbeterd, en je het verhaal daarna weer aan moet passen. Natuurlijk zal een redacteur ook andere fouten uit je verhaal kunnen halen, maar ik denk dat het niet verkeerd is om meerdere paren ogen over het verhaal te laten gaan.

Hoe vind je ze?

Ik heb een oproepje geplaatst in een van de vele leesgroepen op Facebook en had binnen een dag meer aanmeldingen dan ik verwacht en nodig had. Ik streef naar een groep van 15 tot 20 man, bestaande uit mensen van verschillende leeftijdsgroepen en geslachten. Als je al langer schrijft, kun je je fans aanspreken, maar het kan altijd verhelderend te zijn ook nieuw bloed mee te laten lezen.

Je kunt iets leuks aanbieden ter compensatie voor de hulp (zoals het boek dat ze beta-lezen, bijvoorbeeld), maar ik heb ook gemerkt dat veel mensen het oprecht leuk vinden om te helpen en het ook absoluut voor niets willen doen.

Wat vraag je ze?

Wat je maar wilt. Wellicht zijn er punten in het verhaal waar je over twijfelt, of wil je weten of een bepaald karakter wel overkomt zoals je had gehoopt. Je kunt ze alles vragen!

Hieronder een voorbeeld van de vragen die ik heb gesteld aan het einde van het eerste hoofdstuk:

  • Wat is je eerste reactie?
  • Hield het verhaal vanaf het begin je aandacht vast?
  • Wat was je favoriete moment in dit hoofdstuk?
  • Wat was je minst favoriete moment in dit hoofdstuk?
  • Was er iets wat je verwarde of frustreerde?
  • Waren er momenten waarop je aandacht verslapte?
  • Vond je de personages geloofwaardig?
  • Vond je de dialogen natuurlijk?
  • Heb je voorspellingen over hoe het verder gaat?
  • Overige opmerkingen?

Je kunt meer of minder vragen toevoegen en je kunt eventueel doorvragen op antwoorden. Ik heb bij elk hoofdstuk specifieke vragen over dat hoofdstuk gesteld, maar ook een aantal standaardvragen (zoals favoriet en minder favoriet moment) om achter trends in de antwoorden te komen, zowel van de persoon zelf als van de groep.

Hoe werkt het in de praktijk?

Ik heb een pagina op de website gemaakt, speciaal voor de beta-lezers. Daar heb ik links naar alle hoofdstukken geplaatst, evenals links naar formulieren die ik met GoogleDocs heb gemaakt, waarin de vragen stonden. Zo kreeg ik de reacties in een mooi Excel-bestand en kon ik daarna per hoofdstuk en per vraag de antwoorden bekijken.

Hoewel het goed werkte, denk ik dat ik een volgende keer probeer om de vragen per mail of op Facebook te stellen. Het is fijn om meteen te kunnen reageren op een antwoord en door te vragen, want ik heb gemerkt dat mensen soms zo enthousiast zijn om verder te lezen, dat ze kort zijn in hun antwoorden en/of niet toelichten wat ze bedoelen.

 

Overweeg je ook een beta-proces te starten, maar heb je nog vragen? Aarzel niet om ze te stellen. Ik ben benieuwd naar jullie ervaringen met zo’n proces!

 

Meer van dit soort tips? Ik heb een boek geschreven vol met mijn kennis en ervaringen!